اختلال حسی در اوتیسم  

اختلالات حسی به گروهی از اختلالات گفته میشود که به دلیل عملکرد نامناسب بخش های از مغز با اندام یا حس های مختلف بدن گفته میشود .این اختلال ممکن است در کودکان عادی نیز خود را نشان دهد و فقط در افراد اتیسم دیده نمیشود .اما این اختلال یک اختلالی شایع در افراد اتیسم میباشد .اختلالات حسی ممکن است در حس های مختلف دیده شود .همچنین ممکن است در یک حس یا مجموعه ای از حس های مختلف خود را نشان دهد .بنابراین برای تشخیص دقیق آن باید به یک کاردرمان مراجعه نمود 

اختلالات حسی از مشکلات شایع در کودکان طیف اتیسم میباشد.این مشکلات حسی میتواند به صورت بیش حسی و کم حسی خود را نشان دهد.مشکلات حسی به صورت کلی به دو دسته تقسیم میشوند

برای مطالعه بیشتر در مورد علائم اتیسم اینجا  را کلیک کنید

انواع اختلالات حسی در اوتیسم

1-اختلال حسی از نوع بیش حسی:اختلال حسی به صورت بیش حسی یعنی کودک طیف اتیسم حس های مورد نظر را بیش حد از حد نرمال پردازش میکند در نتیجه یک سری علائم که عموما به صورت اجتناب از محرک مورد نظر میباشد را نشان میدهند.بسیاری از محرک هایی که برای افراد عادی نرمال میباشند.برای این کودکان بسیار بیش تر از حد عادی احساس میشنود .برای مثال کودکی که در حس لمس خود بیش حس میباشد حتی پوشیدن لباس ممکن است برایش دشوار باشد و آن را بسیار منزجر کننده احساس کنند.یا کودکی که در حس بویایی دچار بیش حسی میباشند نسبت به بوهای مختلف حس بدی داشته باشد و اوضاع درونی کودک را به هم بریزد.یکی از درمان های بسیار موثر در کودکان با اختلالات حسی رژیم های حسی میباشد که توسط کاردرمان مربوطه به کودک داده میشود .در کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی افسریه با ارائه ی رژیم های حسی به کودک سعی بر تعدیل مشکلات حسی در این کودکان میشویم.

به صورت کلی در اختلال بیش حسی پردازش حس های مورد نظر بیشتر از حالت عادی انجام میشود در نتیجه فرد محرک مورد نظر را بیشتر درک میکند و آن محرک میتواند برای فرد ناخشایند احساس شود.

2-2-اختلال حسی از نوع کم حسی:اختلال حسی به صورت کم حسی یعنی کودک طیف اتیسم محرک مورد نظر را کمتر از حالت عادی پردازش میکنددر نتیجه آنطور که باید به محرک مورد نظر پاسخ کافی نمیدهد .مثلا کودکی که در حس درد و عمقی دچار کم حسی میباشد با برخورد بدنش به مثلا میز یا صندلی یا محرک دردناک آنطور که یک کودک عادی آن حس را پردازش و پاسخ میدهد پاسخ نمیدهد .از روش های بسیار مناسب نیز در این اختلال ارائه ی رژیم های درمانی مناسب کودک به او میباشد .شما عزیزان میتوانید از رژیم های حسی دریافتی از کاردرمان خود در کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی افسریه از مشکلات حسی حود خود آگاه و آن را بهبود ببخشید

نوع دیگری از طبقه بندی حسی نیز به صورت زیر مشاهده میشود :

Sensory seeking(جست جوی حسی)

Sensory avoiding (تدافع حسی) میباشد .

در کودکان جست و جوی حسی کودک اتیسم به دنبال حس مورد نظر میرود و در طلب حس مورد نظر است .مثلا کودکی که که جست جوگر حسی در بخش شنیداری میباشد دائما دنبال گوش دادن به صداهای مختلف میباشد.

در کودکان تدافع لمسی این اخلال باعث میشود کودک از محرک مورد نظر دوری کند و محرک های مختلف را تجربه نکند در نتیجه ممکن است کودک دچار فقر حسی در بعضی موارد شود.   .

علائم اختلال حسی:

اختلالات حسی در افراد و کودکان مختلف متفاوت میباشد .همچنین در حس های مختلف نیز به صورت های مختلفی خود را نشان میدهد .در بسیاری از موارد باید علائم حسی را در کنار دیگر علائم کودک جست جو نمود .بدین صورت که ممکن است یک علامت به تنهایی برای تشخیص اختلال حسی کودک کافی نباشد و باید چندین علامت را در کنار یکدیگر جست و جو نمود .

برای مثال بیش حسی در حس بویایی باعث میشود در یک کودک حتی از بوهای گل و عطر های خفیف دوری کند و این اختلال باعث شود از هر بویی که مقداری از حالت طبیعی بیشتر باشد زنندگی برای کودک ایجاد کند و از آن دوری کند اما کم حسی نیز در کودکی دیگر باعث شودکه کودک دائما به دنبال بوهای مختلف مثل بوهای تند برود.

درمان اختلال حسی اوتیسم

مهمترین درمانی که برای کودکان با اختلال حسی در نظر میگیرند کاردرمانی حسی میباشد .در کاردرمانی حسی با توجه به مشکلات کودک رژیم حسی مورد نظر را برای کودک در نظر میگیرند و میتوانند مشکلات حسی را در کودک تا حد زیادی برطرف کرد .البته با توجه به نوع مشکل کودک کاردرمان میتواند رژیم های حسی را برای خانواده در نظر بگیرد و خانواده بتواند زیر نظر کاردرمان بتواند بسیاری از تمرینات حسی را در خانه انجام دهد.

کاردرمانی در اختلالات حسی

کاردرمانی در اختلالات حسی بسیار گسترده میباشد .یک کاردرمان باید بتواند به حس های مختلف تسلط کافی داشته باشد . همچنین عملکرد های حسی مختلف را باید بتواند درک کند .در کاردرمانی حسی مجموعه ای از رژیم های حسی را میتوان برای کودکان در نظر گرفت .بسته به اینکه این مشکلات حسی برای چه اختلالاتی در نظر گرفته میشود نیز رژیم های حسی متفاوتی را برای کودکان در نظر میگیرند.برای مثال زمانی که بیش حسی در حس لمس در کودک مشاهده میشود میتوان با تحریکات حسی عمقی در کودک از شدت بیش حسی در کودک کاهش داد .در نمونه های زیر میتوان تمرینات کاردرمانی در اختلالات حسی را مشاهده نمود:

تمرینات کاردرمانی حسی

نمونه های زیر بخشی از تمرینات کاردرمانی حسی را میتوان مشاهده نمود:

بیش حسی در لمس:غلت خوردن روی زمین . حوله پیچ کردن . سینه خیز رفتن روی زمین .

بیش حسی در حس وستیبولار:تحریکات تعادلی درجه بندی شده از مقدار کم به مقدار زیاد .تمرینات در این حس باید زیر نظر یک کاردرمان انجام شود چراکه در صورتی که تحریکات اشتباهی و زیادی برای یک فرد ایجاد شود ممکن است که نتایج بسیار ناگواری برای بیماران مخصوصا بیمران دارای تشنج ایجاد شود .

بیش حسی در حس بویایی:تحریکات درجه بندی شده بویایی نیز میتواند انجام پذیر باشد .تحریکات بویایی از درجه پایین به درجه بالا برای این کودکان انجام میپذیرد .

خلاصه

اختلالات حسی همانطور که گفته شد گروهی از مشکلات حسی میباشد که در کودکان اتیسم و کودکان عادی نیز مشاهده میشود .این کودکان به علت اختلالات عملکردی که در مغزشان به وجود می آید دارای یک سری از علائم بالینی میشوند که در هر کودک ممکن است متفاوت باشد .یکی از مهمترین درمان های اختلالات حسی در افراد کاردرمانی حسی میباشد که با ایجاد رژیم ها ی حسی و تمرینات حسی متفاوتی که برای کودک ایجاد میکند میتواند در کاهش علائم در فرد نقش بسیار زیادی را داشته باشد .

نکته بسیار مهمی که لازم میباشد به آن توجه شود این است که در این مشکلات حتما حتما باید توسط روانپزشک کودک یا کاردرمان ارزیابی شود چرا که در بسیاری از موارد این مشکلات حسی دلیلی بر اتیسم بودن کودک نمیباشد در نتیجه نگرانی بسیار زیادی را به والدین وارد میکند .لذا در صورت دیدین علائم حسی در کودک خود با متخصصین ما در ارتباط باشید

د.