اختلال یادگیری

 

 

 

 

 

 

 

 

اختلال یادگیری چیست و در چه کودکانی مشاهده میشود. شاید والدینی که دارای کودکانی که در سنین مدرسه میباشند زیاد با این کلمه مواجه شده باشند و نگرانی این داشته باشند که کودکشان مبتلا به اختلال یادگیری باشد. یا والدینی که هنوز کودکشان به سنین مدرسه نرسیده اند و فکر میکنند باید به مراکز اختلال یادگیری مراجعه نمایند. باید بدانید اختلال یادگیری تعریف مشخصی دارد و دارای علائم مشخصی میباشد. 

اختلال یادگیری به مشکلاتی اشاره دارد که فرد در فرایندهای یادگیری مانند خواندن، نوشتن، محاسبه یا درک مطالب تجربه می‌کند، در حالی که بهره هوشی و توانایی‌های ذهنی او در محدوده طبیعی قرار دارد. این اختلال می‌تواند در هر سن و دوره‌ای از زندگی بروز کند و معمولاً در دوران کودکی و در محیط‌های آموزشی تشخیص داده می‌شود. عوامل مختلفی مانند مشکلات عصبی، ژنتیکی و محیطی می‌توانند در بروز اختلالات یادگیری مؤثر باشند. تشخیص و درمان به موقع این اختلال با استفاده از روش‌های آموزشی ویژه و حمایت‌های توانبخشی می‌تواند به بهبود عملکرد فرد در تحصیل و زندگی روزمره کمک کند.

اختلال یادگیری یک حالت و وضعیت در مغز کودکان است که باعث مشکلاتی در زمینه ی یادگیری می‌شود. این مشکلات می‌توانند در حوزه‌های مختلفی از جمله خواندن، نوشتن، حساب کردن و تمرکز و توجه رخ دهند. وقتی در انجام یک کار تحصیلی مانند مشکلات خواندن نوشتن درس و یادگیری انواع مهارت ها با مشکلی رو به رو شدید، به اختلال در یادگیری دچار شدید که یک مشکل عصبی است. این اختلال اگر درمان نشود با مشکلات جدی تری رو به رو خواهد شد. بنابراین باید حتما توسط یک متخصص  کاردرمانی یا گفتاردرمان ویزیت شوند. بنابراین اگر نگران این مسئله میباشید و یا دارای کودک اختلال یادگیری میباشد در این مقاله همراه ما باشید. 

اختلال یادگیری چیست

اختلال یادگیری یک اصطلاح برای دسته ای از مشکلات دوران مدرسه مانند مشکلاتی در خواندن، نوشتن و مشکلات یادگیری در ریاضیات میباشد. این کودکان معمولا از لحاظ هوشی مشکلی ندارند و بهره ی هوشی نرمالی را دارند اما به دلیل مشکلاتی که در مدار های مغزی خود دارند در بخشی از تکالیف درسی خود دچار مشکلاتی میباشند. در حقیقت یادگیر در بخشی از درس های این کودکان دارای اختلال میباشد که باید با روش های دیگر به این کودکان آموزش لازم را داد.

باید بدانید که هوش این کودکان میتواند طبیعی باشد و در بعضی از موارد پایین تر یا بالاتر از حد طبیعی باشد. اما عملکرد های مغزی به مشکل میخورد بنابراین آموزش نیز در این کودکان میتواند متفاوت باشد و نیازمند متخصصین کاردرمانی و گفتاردرمانی در این زمینه باشد. کاردرمانان و گفتاردرمانانی که در این زمینه مبادرت به درمان دارند از روش های ویژه ی برای درمان این کودکان استفاده میکنند و در حقیقت یادگیری را برای این کودکان آسون تر میکنند.

اختلال یادگیری ربطی به هوش ندارد. این مشکلات، ناشی از وجود تفاوت هایی در مغز میباشند، و بر روش های تجزیه تحلیل  اطلاعات در مغز تاثیر می‌گذارند. این اختلافات معمولاً در زمان تولد وجود دارند، اما مسائل دیگری نیز میتوانند در بروز اختلال یادگیری در یک فرد تاثیر بگذارند از جمله موارد زیر:

·        ژنتیک

•         عوامل محیطی (مثل سرب)

•         اختلالات زمان بارداری مادر (مانند مصرف مواد مخدر توسط مادر)

و

..

 

 

 

دلایل بروز اختلال یادگیری

اختلال یادگیری در سال‌های اولیه زندگی کودکان ممکن است دلایل شناخته شده‌ای نداشته باشد، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. این عوامل ممکن است از دوران بارداری تا محیط رشد فرد تأثیرگذار باشند و بر عملکرد مغزی و فرآیندهای یادگیری اثر بگذارند. در ادامه مهم‌ترین عوامل مؤثر بر اختلال یادگیری را توضیح می‌دهیم‌.

عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی

اگر در خانواده سابقه اختلالات یادگیری وجود داشته باشد، احتمال بروز این مشکل در کودکان افزایش می‌یابد. این مسئله نشان‌دهنده نقش ژنتیک در انتقال این اختلال است.

خطرات دوران بارداری و نوزادی

رشد نامناسب جنین در دوران بارداری، مصرف مواد مخدر یا الکل توسط مادر، تولد زودرس و وزن بسیار پایین نوزاد هنگام تولد می‌توانند بر رشد مغز تأثیر گذاشته و زمینه‌ساز اختلالات یادگیری شوند.

آسیب‌های روانی

تجربه آسیب‌های روانی مانند سوء استفاده یا تنش‌های شدید در سال‌های ابتدایی زندگی می‌تواند رشد مغز را مختل کرده و احتمال بروز مشکلات یادگیری را افزایش دهد.

آسیب‌های جسمی و عفونت‌های عصبی

ضربه به سر یا عفونت‌هایی که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند ممکن است عملکرد بخش‌های مرتبط با یادگیری در مغز را دچار اختلال کنند.

عوامل محیطی و آلودگی‌ها

قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند سرب و دیگر آلودگی‌ها در دوران کودکی می‌تواند بر عملکرد شناختی فرد تأثیر منفی بگذارد و خطر اختلالات یادگیری را افزایش دهد.

به‌طور کلی، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و آسیب‌های روانی یا جسمی می‌تواند در بروز اختلال یادگیری نقش داشته باشد و شناخت این عوامل برای پیشگیری و درمان اهمیت زیادی دارد.

 

انواع اختلال یادگیری

کودکان دارای اختلال یادگیری انواع مختلفی دارند. این کودکان داراری الگو های مشخصی در یادگیری میباشند و میتوانند در چند دسته طبقه بندی بشوند:

اختلال در دیکته شامل :اختلال در خواندن، اختلال در نوشتن

اختلال در ریاضی

کودکان دارای اختلال یادگیری در سنین مدرسه مشخص میشوند. بدین معنی که ابتدا کودک باید وارد مدرسه شود و بتواند آموزش دروس مدرسه را یاد بگیرد سپس با توجه به مشکلاتی که دارد بتوان تشخیص اختلال یادگیری را برای روی آن گذاشت. اما در بعضی از کودکان در سنین های مختلف نیز میتوان نشانه های آن را نیز دید در موارد زیر سعی کردیم به چند مورد آن اشاره کنیم.

در صورتی که میخواهید مطالبی در مورد اوتیسم بدانید روی آن کلیک کنید.

علائم و نشانه های اختلالات یادگیری

اختلال یادگیری در کودکان می‌تواند با نشانه‌های مختلفی همراه باشد که در سنین گوناگون بروز پیدا می‌کند و اغلب، والدین اولین افرادی هستند که متوجه این علائم می‌شوند. کودکانی که دچار این اختلال هستند معمولاً در تمرکز و توجه مشکلات زیادی دارند، حافظه ضعیفی دارند و در پیروی از دستورالعمل‌ها دچار چالش می‌شوند. همچنین هماهنگی ضعیف بین دست و چشم یا حرکات بدن، مشکلات در یادگیری مهارت‌های اولیه مانند خواندن، نوشتن و درک مفاهیم جدید، تأخیر در صحبت کردن و گسترش دایره واژگان از دیگر علائم رایج این اختلال هستند. کودکانی که در یادگیری الفبا، اعداد، روزهای هفته یا درک مطالب ساده تأخیر دارند و در انجام کارهایی مانند نوشتن یا خواندن یک متن دچار مشکل می‌شوند، ممکن است به این اختلال مبتلا باشند. تشخیص قطعی و دقیق این عارضه نیازمند ارزیابی توسط کاردرمان یا گفتاردرمان متخصص است.

اختلال یادگیری معمولاً میتواند به علت های مختلفی ایجاد شود و شامل عوامل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، مشکلات مغزی و عصبی، عوامل محیطی و تربیتی و همچنین نقص توانایی شنیداری یا بینایی می‌باشند. 

علائم اختلال یادگیری فقط در دانش آموزان یا افراد کم سن نمیگنجد بلکه میتواند در سنین بالاتر از کودکی تا کهنسالی با نشانه های مختلفِ اختلال یادگیری خود را در فرد نشان میدهد.

گاهی اختلال یادگیری در دانش آموزان خود را اینگونه بروز میدهد که دانش آموز در  تحصیل خود یعنی نوشتن یا خواندن درس و حتی میتواند در فعالیت های دیگر کودک مانند  ساختن یک روزنامه دیواری ساده دچار مشکل میشود که بار روانی بسیار زیادی را روی وی میگذارد. ولیکن با تمام این اختلالات نمیتوان اینگونه دانش آموزان را جز دسته دانش آموزان استثنایی قرار داد.

در متن زیر سعی شده تا بعضی از عواملی که باعث این اختلال میشوند را ذکر کنیم.

سنین پیش دبستانی

 • مشکلات تلفظ کلمات

 • مشکل در یافتن کلمه مناسب

 • مشکل در ریتم وقافیه

 • مشکل در یادگیری الفبا ، اعداد ، رنگ ها ، اشکال ، روزهای هفته

 • مشکلاتی در دنبال کردن از دستورات یا موارد روتین یادگیری

 • اختلال در گرفتن ماژیک ، خودکار و قیچی یا رنگ کردن درون خط ها

 • اختلال در بعضی از فعالیت های روزمره زندگی مثل بستن دکمه ها

 

سنین 5-9 سالگی

·        اصلی ترین و جدی ترین مشکل درک مفاهیم جدید درسی است که هم در کودک و هم در بزرگسال خود را نشان میدهد.

·        مشکل در تلفظ صحیح کلمات و درست بیان نکردن آن.

·        مشکل جدی با خواندن و نوشتن که بار روانی جدی ای را روی فرد میگذارد.

·        تمرکز نداشتن دیگر علائم نشان دادن اختلال در یادگیری است.

·        اگر اختلال در یادگیری در کودکی درمان نشود،هنگام تحصیل در مقطع پایه کودک دچار مشکل در یادگیری حروف الفبا،در سنین بالاتر اختلال یادگیری میتواند روی مشکلات درسی تاثیر زیادی را بگذارد.

•  • ناتوانایی در یادگرفتن ارتباطات بین حروف و صداهای کلمات

 • مشکلاتی  در ترکیب کردن صدا ها برای ساختن انواعی از کلمات

 • مشکلاتی در خواندن کلمات ساده و تک بخشی یا دو بخشی

 • در یاد گرفتن مهارت های جدید و مخصوصا پیچیده دچار مشکلاتی میباشند

 • در نوشتن کلمات و املای آنان دچار مشکلاتی میشوند

 • در یادگیری اصول و مفاهیم ریاضی دچار مشکلاتی هستند و نمیتوانند به درستی آن را یاد بگیرند

 • اختلال در بعضی از مفاهیم مثل زمان ها

سنین 10 تا 13 سالگی

·        ممکن است در به یاد آوردن مطالبی که داخل کلاس،مدرسه و یا حتی آموزشگاه به او آموزش داده شده است با مشکل رو به رو شود و به سختی یاد بگیرد.

·        ممکن است حتی در خانه عهده جدیدی را به فرند خود میدهید و به او تمام مسائل ریز و درشت را گوش زد میکنید ولی برای انجام دادن آن با سختی زیادی رو به رو میشود که میتوان گفت دچار اختلال در یادگیری شده است.

·        برای انجام دادن تکالیف درسی خود در خانه، هیجان و گاهی خشونت زیادی را نشان میدهد و مدام اعتراض میکند.

 •اختلالاتی در درک مفاهیم یا مهارت های ریاضیات

 • مشکل در سوالات تشریحی و مساله های واژگان

 • عدم علاقه به خواندن و نوشتن. پرهیز از خواندن با صدای بلند

 • دست خط بد

 • کودک به نظر میرسد شلخته و دست پا چلفته میباشد و محیط منزل او همیشه نامرتب میباشد

 • در فعالیت های دسته جمعی و بیان نظراتشان از کودکان دیگر بیشتر کناره گیری میکنند

 • در نوشتن کلماتی که دارای حروف با املاهای متفاوت میباشند دچار مشکل میباشد

البته این علایم نسبی بوده و در هر کودکی متفاوت میباشد.برای همین برای دانستن اینکه ایا کودک دارای این اختلالات میباشد یا خیر باید به یک متخصص کاردرمانی یا گفتاردرمانی مراجعه نمائید. 

اختلال یادگیری در بزرگسالان

برخلاف تصور رایج، اختلال یادگیری محدود به دوران کودکی نیست و ممکن است در بزرگسالی نیز تشخیص داده شود. بزرگسالان مبتلا به این اختلال ممکن است در زمینه‌های مختلفی مانند خواندن، نوشتن یا ریاضیات دچار مشکلات جدی شوند. به عنوان مثال، فردی ممکن است توانایی خوبی در خواندن داشته باشد اما نتواند افکار خود را به درستی در قالب نوشتار بیان کند یا در انجام محاسبات ریاضی دچار چالش شود. علاوه بر این، برخی از این افراد در کنترل هیجانات خود، درک شرایط اجتماعی و برقراری ارتباط مؤثر با دیگران دچار مشکل هستند که می‌تواند بر زندگی شخصی و حرفه‌ای آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. این اختلال در بزرگسالان نیاز به شناسایی دقیق و ارائه راهکارهای درمانی مناسب دارد تا بتوان کیفیت زندگی این افراد را بهبود بخشید.

انواع شایع اختلالات یادگیری

دیسلکسیا - مشکل در خواندن

مشکلات مربوط به خواندن ، نوشتن ، املا و صحبت کردن

دیسکلکولیا - مشکل در ریاضی

مشکلات مربوط به ریاضی ، درک زمان ، استفاده از پول

دیسگرافی - مشکل در نوشتن

مشکلات مربوط به مداد گرفتن و دستخط ، املا ، نظم دادن به افکار و داشتن پرش در افکار

مشکلات یکپارچگی حسی (اختلال یکپارچگی حسی) – مشکل در فعالیت های حرکتی ضعیف

مشکلات مربوط به هماهنگی چشم و دست ، تعادل ، مهارت های دستی

دیس فازی -آفازی - مشکلاتی در زبان

مشکلاتی در زمینه ی درک زبان گفتار ، اختلالاتی در زمینه ی درک  ضعیف نوشتار

مشکلاتی در پردازش شنوایی – اختلال در شنیدن اختلافات بین صداها

مشکلات مربوط به خواندن ، درک مطلب ، زبان

مشکلاتی در پردازش بینایی - اختلالاتی در تفسیر اطلاعات بینایی

مشکلات مربوط به خواندن ، ریاضی ، نقشه ها ، نمودارها ، نمادها ، تصاویر

نکاتی در مورد اختلال یادگیری

• اختلال در یادگیری از کودکی یا نوجوانی فرد آغاز میشود. این علائم با شروع درس خواندن کودک شروع میشود و میتواند  تا بزرگسالی و تحصیل وی به همراه آن است.
• اختلال در یادگیریِ درس اینگونه است که با خواندن طولانی مدت درست نمیشود بلکه باید درمانی جدی را پیشه رو بگیرید.
• اختلال یادگیری ناتوانی های جدی و مخصوصی است که درمان بخصوصی دارد.
•  اختلال در یادگیری فقط به دست افرادی که در زمینه های توانبخشی و اختلال یادگیری مانند کاردرمانی و گفتاردرمانی کار میکنند درمان میشود.
• اختلال در یادگیری سطح درک و استفاده از گفتار،نوشتار و زبان بدن را پایین می آورد که توانایی گوش دادن و صحبت کردن ، خواندن و نوشتن را از فرد میگیرد.

عوارض اختلال یادگیری

عوارض و عدم درمان اختلال یادگیری در کودکان میتواند در زندگی روزمره کودک نیز تأثیرگذار باشد. ممکن است کودکان مبتلا به این اختلالات با عوارضی مانند کاهش اعتماد به نفس، مشکلاتی مانند اختلال رفتاری، استرس و اضطراب، مشکلاتی مانند شک واختلال در عملکرد تحصیلی و شغلی خود مشکلاتی را کسب کنند.

                                                                             

درمان اختلال یادگیری

درمان اختلال یادگیری معمولاً با استفاده از روش‌های چندگانه انجام می‌شود. کودکان مبتلا به اختلال یادگیری مانند دیگر اختلالات دوران کودکی نیازمند درمان درست و اصولی میباشند. این کودکان حتما باید زیر نظر کاردرمان و گفتاردرمانی که در این زمینه فعالیت میکنند درمان های لازم را انجام دهند. در حقیقت درمان اختلال یاگیری را میتوان کاردرمانی و گفتاردرمانی دانست. این دو رشته با توجه به تسلطی که به علوم مختلف فیزیولوژی و دیگر علوم مورد نیاز درمان این کودکان دارند میتوانند از بسیاری از مشکلات کودکان دارای این اختلال جلوگیری کنند. چنانچه این کودکان درمان های لازم را در مقاطع ابتدایی تحصیل نگیرند با افزایش سن این مشکلات بیشتر میشود تا جاییکه در سنین بالاتر درمان این مشکل بسیار سخت خواهد شد و بسیاری از والدین درمان های کودک خود را فراموش میکنند. بنابراین توصیه میشود که این کودکان در سنین ابتدایی تحصیل به محض دیدن اولین نشانه های این اختلال برای درمان خود به مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی مراجعه نمایند. در این مواقع علاوه بر متخصصان کاردرمان و گفتاردرمان والدین نیز میتوانند در این درمان همراهی داشته باشند. از جمله این کوارد میتوان به نکات زیر اشاره کرد. 

از درمان های مکمل اختلال یادگیری نظارت خانواده بر پیشرفت فرزند است که شما مشوق او میشوید و فرزند شما برای انجام دادن و یا یادگرفتن مهارتی جدید با اشتیاق فراوانی به سمت یادگیری میرود.

برای درمان اختلال یادگیری، میتواند با فراهم کردن شرایط عالی  و اقدامات لازم به فرزندان خود کمک کنید.

کمک شما به اینگونه باید باشد که فرزند خود را به کلاس و یا مهارت خاصی که علاقه دارد تشویق کنید و قدرت یادگیری وی را تقویت کنید.

برای اختلال در یادگیری درس به فرزند خود اطمینان خاطر بدهید که تنبل و ناتوان نیست،بلکه توانایی او در انجام هرکاری به خصوص درس خواندن زیاد است، فقط کافی است به او بگویید با کمی تلاش بیشتر و پشتکار قوی میتواند.

برای درمان اختلالات یادگیری علاوه برکمک های خود یعنی علاوه بر کمک های خانوادگی  می توانید با متخصصان و کارشناسان این حرفه مشورت کنید و از آنها برای برطرف کردن این نوع اختلال کمک بگیرید.

 

مراکز درمان اختلالات یادگیری

مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی بسیاری در سطح شهر تهران میباشند که میتوانند کودکان با اختلال یادگیری را پذیرش کنند. یکی از معتبر ترین این مراکز مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی مهرآفرین میباشد که با داشتن بخش تخصصی اختلال یادگیری میتواند در حل مشکل این کودکان بسیار کمک کننده باشد. در این بخش کاردرمان و گفتاردرمان با تعامل با یکدیگر و ارائه ی برنامه درمانی برای منزل در این کودکان سعی میکند مشکلات این کودکان برطرف شود. بنابراین میتوانید با شماره تماس های مرکز کاردرمانی و گفتادررمانی مهر آفرین تماس بگیرید و از خدمات تخصصی متخصصین ما بهرهمند شوید

جمع‌بندی

اختلال یادگیری یک چالش پیچیده و چندعاملی است که می‌تواند در کودکان و حتی بزرگسالان بروز پیدا کند. این اختلال علائم متفاوتی مانند مشکلات تمرکز، خواندن، نوشتن، ریاضیات و پردازش اطلاعات دارد که تشخیص آن‌ها نیازمند ارزیابی دقیق توسط کاردرمان یا متخصصان مربوطه است. عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، آسیب‌های دوران بارداری، مشکلات محیطی و آسیب‌های جسمی یا روانی می‌توانند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. هرچند درمان قطعی برای ناتوانی‌های یادگیری وجود ندارد، اما مداخلات زودهنگام، آموزش‌های ویژه و حمایت‌های تخصصی مانند کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توانند اثرات آن را کاهش دهند. با شناسایی به موقع، تکیه بر نقاط قوت فرد و طراحی برنامه‌های متناسب، می‌توان راهکارهایی برای بهبود مهارت‌های یادگیری و توانمندسازی این افراد ارائه داد تا بتوانند زندگی موفق‌تری را تجربه کنند.