بازی راهی است که کودک با آن ،آنچه را که دیگران نمی توانند به او یاد دهند را یاد می گیرد.با استفاده از بازی کودک می تواند جهان پیرامون خود را کشف کند و با این جهان ارتباط برقرار کند.او در بازی یاد می گیرد در جهانی که پر از معنا،سمبل ها و ارزشهاست خورا حفظ و زندگی کند.کودک با استفاده از بازی الگوهای زندگی انسانی و ارتباطات را یاد می گیرد. در بازی درمانی یک کاردرمان با استفاده از اصول درمانی که در قالب بازی آن را انجام میدهد سعی میکند به اهداف درمانی خود برسد. بنابراین میتوان بازی درمانی را در یک قالب کاردرمانی انجام داده و بسیاری از اهداف کاردرمانی را در با آن انجام داد.
همانطور که در بالا ذکر شد بازی درمانی استفاده از یک روش برای بهبود روش های درمانی و پیش بردن درمان استفاده میشود. دانشمندان زیادی میباشند که به پرداختن نظریه های بازی درمانی و کاربرد آن اشاره کرده اند
Parham بازی را بعنوان یک فعالیت خودبخودی که باعث لذت ،سرگرمی و شادی می شود،معرفی کرده است و بیان می کند بازی تجربه ای ایجاد می کند که انگیرش درونی را درگیر می کند و بیشتر روی پروسه تاکید می کند تا محصول و کنترل داخلی تا کنترل خارجی.
بازی درمان در حقیقت میتوان شاخه ای از کاردرمانی ذهنی یا روش هایی از کاردرمانی ذهنی یا گفتاردردرمانی یا حتی کاردرمانی جسمی دانست که درمانگر مربوطه با استفاده از بازی فعالیت های بازی اهداف درمانی خود را پیش میبرد. بنابراین در هنگام انتخاب بازی درمان برای کودک خود از داشتن کارت نظام پزشکی او اطمینان کامل داشته باشید.
بازی درمانی دارای جنبه های مختلفی میباشد که میتوان به صورت کلی آن را از 2 جهت بررسی کرد:
1.علم بازی: بازی یکی از جنبه های حیاتی از رشد انسان است که نیاز به یک بررسی علمی دارد.
2.هنر بازی: زمانی که کودک و درمانگر بازی می کنند،زمانی که لذت،خوشنودی و آزادی وجود دارد.
بازی درمانی میتواند اهداف مختلفی را دنبال کند. بسته به درمانگری که آن را استفاده میکند میتواند هدف های مختلفی را داشته باشد. یک کاردرمان میتواند در کودکانی مثل اوتیسم، کودکان بیش فعال، کودکانی با مشکلات اختلالات یادگیری، کودکانی که در سنجش مدارس مشکلاتی را دارند، کودکان با اختلالات حسی حرکتی که بیشترین نتیجه گیری را میتوانند از بازی درمانی دریافت کنند. در گفتاردرمانی نیز کودکانی با مشکلات اختلالات تلفظ، لکنت، اختلالات تولید و بسیاری دیگر از اختلالات که بازی درمانی یکی از ابزار های مهم برای رسیدن به درمان در کاردرمانی و گفتاردرمانی میباشد. بهبود سطح توجه در کودک، بهبود مسائل ارتباطی، بهبود حتی مشکلات جسمی میتواند از اهداف بازدی درمانی در کودکان باشد.
بازی همیشه جزئی از کاردرمانی در کودکان بوده است اما اهمیت آندر طول سال ها تغییر کرده است.Adolph Mayer عنوان کرد که کار،بازی،استراحت و خواب 4 آیتمی هستند که سازماندهی انسان ها را تشکیل می دهند.بازی در سال اول کاردرمانی به دلایل و اهداف مختلفی صورت می گرفت از قبیل تفریح و سرگرمی،رشد و پیشرفت مهارت ها و یا با هدف درمانی.Marry Reilly اولین کسی بود که بازی را در سال 1960 وارد کاردرمانی کرد.
از طریق بازی کودکان مهارت ها را می آموزند و علایقشان را گسترش می دهند که این بعدها برروی انتخاب و موفقیت در شغلشان تاثیر می گذارد.بازی فرصت است برای رشد یکپارچگی حسی،توانایی های فیزیکی،مهارت های زبانی و شناختی و روابط بین فردی است.در بازی ها کودکان نقش های بزرگسالی و فرهنگی را تقویت می کنند و یادمی گیرند به عنوان یک فرد مولد(productive) در جامعه باشند.Reilly احساس می کرد که بازی یک سیستم چند بعدی برای انطباق با محیط است.رفتار بازی دارای یکسری راهنماست که این ها 3 مرحله پشت سرهم دارند
:1-اکتشافexploration؛ 2-شایستگی-صلاحیت competency؛ 3-موفقیتachievement
بهبود سطح شناخت در کودک
بهبود سطح توجه در کودکان
تقویت حافظه ی دیداری و شنیداری در کودک
بهبود مهارت های ارتباطی
بهبود غلبه ی طرفی در کودکان
بهبود شناخت بر اندام ها و در نتیجه بهبود حرکت در کودک
بهبود فعالیت سیستم حسی در کودکان
بازی درمانی به دلیل ماهیت بازی گونه خود برای درمان کودکان در بسیاری از کودکان مفید میباشد. این یک روش درمانی میباشد که در کاردرمانی و گفتاردرمانی بسیار کاربرد دارد. به صورت خلاصه وار میتوان گفت در اختلالات زیر و دیگر اختلالات که در متن زیر نیامده کاربرد فراوانی دارد.
· اوتیسم
· بیش فعالی
· اختلالات توجه تمرکز
· اختلالات یادگیری
· اختلالات رفتاری
· کودکانی با مشکلات سندرم داون
· کودکان با مشکلات ذهنی
· انواعی از کودکان با مشکلات تاخیر ذهنی
· کودکانی با مشکلات دست خط
· کودکان تاخیر تکاملی
· حرف نزدن کودک دو ساله (تاخیر در گفتار)
این ها لیستی از اختلالات پرکاربرد میباشد که بازی در قالب کاردرمانی و گفتاردرمانی در آن کاربرد دارد. بسیاری دیگر از اختلالات نیز میباشند که در این لیست به آن اشاره نشده اما از این خدمات استفاده میکنند.
اتیسم باعث اختلال در بسیاری از جنبه های زندگی یک فرد و کودک میشود و میتواند بسیاری از جنبه های مهم زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد. آموزش یکی از جنبه های مهم درمان در این کودکان میباشد که به کاربردن اصول بازی درمانی میتواند بسیار در ارتباط گیری در این کودکان مفید باشد. در بعضی از کودکان اتیسم که در ارتباط با درمانگر خود دچار مشکلاتی میباشند استفاده از اصول بازی درمانی میتواند این مشکل را حل کند. کاردرمان ها و گفتاردرمان هایی که در حوزه ی اتیسم فعالیت دارند در به کاربردن اصول بازی درمانی بسیار ماهر میباشند. همچنین استفاده از اصول بازی درمانی در اختلالات حسی میتواند باعث بهبود سریع تر و بهتر مشکلات حسی در کودکان اتیسم شود. نداشتن ارتباطات با کودکان دیگر یکی دیگر از مشکلات ارتباطی در کودکان طیف اتیسم میباشد. به کاربردن اصول بازی درمانی در فعالیت های گروهی کودکان طیف اتیسم میتواند در بهبود ارتباطات آنان با دیگر کودکان بسیار موثر باشد. بنابراین با توجه به آنچه که گفته شد بازی درمانی در بهبود مهارت های مختلف مختلف در کودکان با طیف های مختلف اتیسم میتواند بسیار تاثیر گذار باشد.
کودکان بیش فعال به دلیل اختلالات در بخش های مختلف مغزی میتوانند علائم مختلفی از خود نشان دهند. فعالیت های حرکتی زیاد، پرخاشگری، توجه تمرکز پایین و دیگر علائم میتواند در کودکان بیش فعال رخ دهد.
یکی از درمان های بسیار مهم در کودکان بیش فعال کاردرمانی در کنار دارودرمانی میباشد. به کاربردن اصول بازی درمانی در کودکان بیش فعال بسیار مهم میباشد. به خصوص کودکان بیش فعالی که در ارتباطات خود مشکلات زیادی را دارند با به کاربردن بازی درمانی در کاردرمانی در کودکان بیش فعال میتوان در بهبود توجه کودکان، افزایش سطح تمرکز، کاهش رفتار های پرخطر میتواند بسیار در این کودکان کمک کننده باشد. درمانگری که در این کودکان بازی درمانی را اجرا میکند یک کاردرمان میباشد که بر درمان این کودکان کاملا اگاهی دارد و میتواند بسیار کمک کننده باشد. طرح ریزی تمرینات درکی حرکتی و تمرینات حسی حرکتی که در حیطه ی دانش و علم یک کاردرمان میباشد میتواند در قالب فعالیت های بازی بسیار برای کودک مفید باشد.
یکی از کاربردهای مهم بازی درمانی استفاده از این روش در کاردرمانی در کودکان خجالتی میباشد. روش های کاردرمانی که بر اساس بازی بناشده اند در کودکان خجالتی میتواند بسیار پرکاربرد باشد. این کودکان که از اضطراب و استرس رنج میبرند میتوانند از روش های بازی درمانی در کاردرمانی بسیار بهره مند شوند. بازی درمانی به خصوص به صورت گروهی میتواند باعث شود تا اضطراب این کودکان به مقدار بسیار زیادی کاهش پیدا کند و این کاهش اضطراب به محیط اطراف کودک نیز تعمیم داده شود. بعد از مدتی این کودک از لحاظ ارتباط و کاهش اضطراب در وضعیت مطلوبی قرار میگیرد و میتوان از رفتار های خجالت گونه آن تا حد بسیار زیادی کاست.
معمولا وقتی از کودکان سی پی صحبت میکنیم یاد گریه ها و مشکلات جسمی در این کودکان میشویم. تمرینات کششی و همچنین تمرینات جسمی که برای این کودکان از طرف یک کاردرمان تجویز میشود معمولا باعث گریه در این کودکان میشود. اما بازی درمانی یک روش بسیار عالی برای همکاری بهتر کودک برای انجام تمرینات میباشد. در تحقیقات بسیاری که در این مورد انجام شده است ثابت کرده است زمانی که از این روش برای کودکان استفاده میشود و از همکاری بالای کودک استفاده میشود پیشرفت کودک بسیار بیشتر از زمانی میباشد که کودک همکاری لازم را نداشته باشد و گریه های سنگین را داشته باشد. در زمانی که از روش های بازی درمانی در کودکان سی پی استفاده میشود کودک با ذوق بیشتری تمرینات را انجام میدهد و تاثیر آن روی بدن کودک بسیار بیشتر میباشد.
یکی دیگر از اهداف بازی درمانی کاهش اضطراب در کودکان میباشد. این اضطراب میتواند منشا های مختلفی داشته باشد و باعث بسیاری از مشکلات در کودکان شود. یکی از این روش ها گروه درمانی در کاردرمانی میباشد. در گروه درمانی در بخش کاردرمانی استفاده از بازی بسیار مهم میباشد و بسیاری از فعالیت ها در قالب بازی برای کودکان انجام میپذیرد. بازی درمانی گروهی برای اضطراب کودکان در گروه های کاردرمانی میتواند بسیار مفید واقع شود و بسیاری از مشکلات اضطرابی را در کودکان کاهش دهد. بنابراین در صورتی که نیازمند این خدمت برای کودک اضطرابی خود میباشید میتوانید با شماره های مرکز تماس حاصل فرمائید و از خدمات مرکز استفاده کنید.
همانطور هم که در بالا اشاره شد بازی درمانی روش های انتخاب شده توسط یک کاردرمان میباشد که در قالب فعالیت های ریخته شده بازی استفاده میشود. بنابراین برای پیدا کردن یک مرکز بازی درمانی باید دنبال مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی خوب است که فعالیت های درمانی را در قالب بازی درمانی انجام میدهند. یکی از مراکز بسیار خوب بازی درمانی مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی مهرآفرین میباشد که در منطقه ی افسریه نیز با داشتن کاردرمانی و بازی درمانی میتواند یکی از مراکز بسیار خوب در تهران قلمداد شود.
آیا کودک من میتواند از جلسات بازی درمانی استفاده کند؟
همانطور که در بالا توضیح داده شد بسیاری از کودکان میتوانند از جلسات بازی درمانی کاردرمانی استفاده کنند. بستگی به پلن درمان و مشکلاتی میباشد که کودک دارد. با مراجعه به همین مقاله میتوانید از بسیاری از اختلالات آگاه شوید.
آیا بازی درمانی همان کاردرمانی میباشد؟
خیر. باید بدانید بازی درمانی در واقع یک نوع روش میباشد که در کاردرمانی مورد استفاده قرار میگیرد تا بتوان مطالب و تمرینات بیشتری را به کودک یاد داد. بنابراین بازی درمانی یک روش درمانی میباشد که در مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی مورد استفاده قرار میگیرد.
هزینه جلسات چطور محاسبه میشود؟
هزینه جلسات طبق تعرفه های نظام پزشکی محاسبه میشود که به مراکز کاردرمانی ابلاغ میشود. از آنجا که بازی درمانی یک روش کاردرمانی میباشد هزینه ی آن نیز توسط خود وزارت بهداشت تعیین و ابلاغ میشود.
بازی درمانی یک روش کاردرمانی میباشد که در بسیاری از اختلالات مورد استفاده قرار میگیرد. این روش که در کاردرمانی مورد استفاده قرار میگیرد میتواند درمان را برای کودکان بسیار لذت بخش کند. این روش دارای اهداف بسیار زیادی میباشد که هرکدام میتواند برای کودکان مورد اسفاده قرار بگیرند. دانشمندان زیادی روی این روش کارکرده اند و نتایج بسیار مطلوبی حاصل شده است. یکی از بهترین مراکز بازی درمانی در تهران مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی مهرآفرین میباشد که میتوانید با مراجعه و تماس با این مرکز از خدمات استفاده نمائید.